معماری مرکز فرهنگی حیدر علی اف کشور آذربایجان

نام طرح :مرکز فرهنگی تجاری حیدر علی اف

طراح پروژه :زاها حدید

کشور : آذربایجان -شهر باکو

سال ساخت:۲۰۰۷-۲۰۱۳
معماری مرکز علی اف توسط معمار انگلیسی – عراقی زاها حدید انجام طراحی شده است. این بنا در شهر باکو پایتخت کشور آذربایجان قرار گرفته است. و به مرکز فعالیتهای متنوع فرهنگی و هنری در این منطقه تبدیل شده است. این فضا با استفاده از طراحی خاص زاها حدید سعی کرده که از معماری خشک و سخت شوروی سابق بگذرد و به ساختار نرم و با طراحی متفاوت از اجراشود. که باعث شده این طرح در این منطقه فراگیری خاصی پیدا کرده کند. این طراحی اشتیاق وصف ناشدنی به بیان احساسات و تنوع فرهنگی آذربایجان دارد.

معماری کشور آذربایجان

ارتباط مستمر و سیال میان محیط اطراف و فضای داخلی این بنا به روشنی قابل لمس می باشد. صرف نظر از تعارف پیوسته ی زاها حدید از طراحی خود، تلاشی زیادی برای ایجاد هماهنگی میان معماری سنتی، و هنر اسلامی(که در این منطقه بیشتر به چشم می خورد) و معماری نوین، انجام شده است.

ایجاد حس استقبال و دعوت بازدیدکنندگان به داخل فضای ساختمان و از بین بردن اختلاف میان فضای داخلی وفضای خارج ساختمان و پایبندی به هنرهای سنتی و اسلامی موجود در کشورد آذربایجان(که از هنرهای خوشنویسی و قالیبافی و طرح های پیوسته ی آن و تاثیر بر سقف ها و گنبدها سرچشمه گرفته است.) از اهداف طراح این سازه بوده است.

معماری آذربایجان

تشریخ کامل پروژه فرهنگی مرکز حیدر علی اف آذربایجان:

درسال ۲۰۰۷ یک مسابقه برگزار شد که در این رقابت ، شرکت معماری زاها حدید برای طراحی مرکز فرهنگی حیدر علی اُف برنده شد.

معماری آذربایجان

یک خانم معمار ایرانی به اسم “سارا شیخ اکبری” که درتیم طراحی شرکت زاها حدید بود مسئولیت بخش طراحی داخلی این پروژه را بر عهده گرفته بود.

معماری آذربایجان

کشور آذربایجان به عنوان یکی از کشورهای سابق اتحاد جماهیر شوروی، طراحی شهری و معماری باکو پایتخت این کشور که در ساحل غربی دریای خزر قرار دارد ، به شدت تحت تاثیر طرح ریزی دوران شوری و بناهای خشک و بی روح بوده است.

از زمان استقلال آذربایجان در سال ۱۹۹۱ این کشور سرمایه گذاری های زیادی در مدرن سازی و توسعه زیرساخت ها و معماری انجام داده است. و از میراث معماری شوروی سابق به تدریج دور گشته است.

معماری آذربایجان

این ساختمان برای تبدیل شدن به محل اصلی برنامه های فرهنگی کشور ساخته شده است، فرم و هندسه ی بسیار جالب این بنا در تقابل با معماری خشک و بی روح دوران شوروی سابق که در کشور آذربایجان بسیار رواج داشته قرار گرفته است. و به جرأت آن را در هم می شکند، از سوی دیگر این بنا درک و احساسات لطیف و فرهنگ آذربایجان را به عرصه ظهور می گذارد و چهره ی زیبا از یک ملت را نمایش میدهد که نگاهشان به سوی آینده دوخته شده است.

معماری آذربایجان

ساختمان مرکز فرهنگی حیدر علی اُف، ارتباطی سیال و ناگسستنی بین داخل ساختمان و میدان اطرافش برقرار کرده است.

این میدان به عنوان محوطه ساختمان که به تمام قسمت های مختلف شهر باکو دسترسی دارد خیز برمیدارد تا فضای عمومی داخل ساختمان را در برگیرد و سلسله مراتب فضاهای به هم پیوسته برای مراسمات و اتفاقات فرهنگی معاصر و سنتی آذربایجان را تعریف توصیف کند.

فرم بندی حجم به نحوی ماهرانه، با امواج و انشعاب، انحناها و انعطافش سطح میدان را به چشم اندازی دلپذیر و معمارانه ای مبدل نموده که عمکردهای بسیاری ایفا می نماید. از جمله خوشآمدگویی، دعوت، پذیرایی و هدایت بازدیدکنندگان به سطوح مختلف درون ساختمان.

این بنا با حالت خاص خود مرز اختلاف موجود میان بنای معمارانه و چشم انداز شهری را درخود محو نموده است.

معماری آذربایجان

ساختمان چه از نظر طراحی خارجی و چه طراحی داخلی این میدان را در لفاف خود گرفته است، و به آن شکل داده وزمین رابه آغوش می کشد.

جریان و سیالیت در معماری این منطقه چیز نوی نیست. در معماری اسلامی ردیف ها، شبکه ها، یا دنباله ستون هایی که رو به بی نهایت میروند مانند درختان در جنگل، فضایی عاری از وقفه ایجاد می کنند و الگوهای تزئینی و خطاطی های به هم پیوسته که از کف فرش ها تا دیوار، از دیوارها تا سقف و از سقف ها تا گنبد امتداد یافته اند ارتباط یکدستی را نشان می دهد. که مرزهای عناصر معماری و سطح زمین اقامتی را در خود محو نموده است.

معماری آذربایجان

هدف این طراح برجسته پیوند دادن درک تاریخی از معماری این منطقه نه بوسیله ی تقلید یا تحدید استفاده از اشکال آن، بلکه ارتقاء آن به تفسیر محکم امروز بوده که یک درک ظریف و بی بدیل را نمایان سازد.

معماری آذربایجان

در پاسخ به اُفت مستقیم ارتفاع توپوگرافی که معمولاً باعث تقسیم شدن سایت به چند سطح و طبقه مختلف می شود این پروژه یک تراس دقیق ارائه می کند. که با شیب سایت همراه و هم راستا شده است و ارتباطات و مسیرهای ثانوی بین ساختمان، پارکینگ و میدان شهر زیرزمین را کنترل می کند. این راه حل از حفاری های اضافی جلوگیری کرده و شرایط نامساعد سایت شیب دار را به مزیت کلیدی در طراحی مبدل ساخته است.

معماری آذربایجان

یکی از عناصر چالش بر انگیز و البته مورد انتقاد، موضوع توسعه ی معمارانه پوسته ساختمان بوده است. جاه طلبی معمار، رسیدن به سطح نمایی بوده که در حالتی موزون بسیار به هم پیوسته و یکپارچه باشد. و کلا یک جنس به نظر بیاید. این امر توسط یک دامنه ای وسیع از عملیات فوق تخصصی، ساخت و ساز منطقی و سیستم های تکنیکی که همه باید در یکجا جمع و متحد می شدند میسر گشت.

معماری آذربایجان

استفاده پیشرفته از نرم افزار های کامپیوتری اجازه کنترل مداوم و برقراری ارتباطات پیچیده بین تمام اجزاهای مختلف شرکت کننده در این پروژه را می داد.

معماری آذربایجان

سازه ی مرکز فرهنگی حیدر علی اُف عبارت بود از مشارکت دو سیستم ؛ سازه بتنی که با سیستم سازه فضاکار ترکیب شده است. تا به ستون هایی با فواصل وسیع دست پیدا نماید. و بدین ترتیب عناصر عمودی سازه توسط سیستم دیوارها مستور گشته اند. تا بازدیدکنندگان سیالیت و جریان بدون وقفه در فضای داخل را تجربه بنمایند.

هندسه و طراحی ویژه ی سطوح، نیازمند یک سازه ی بی قید و شرط و شگرف بود. و به این علت ستون های خمیده ی چکمه ای در سازه به کار گرفته شد. که ساخت پوسته واژگون شده سطوح را از سطج زمین تا غرب ساختمان امکان پذیر می سازد. و کام و زبانه ای که از سر تیرهای پیش آمده باریک می شوند. و پوشش ساختمان را تا شرق سایت پشتیبانی می کنند به کار گرفته شد است.

معماری آذربایجان

سیستم سازه فضاکار امکان خلق فرم آزاد سازه را میسر می ساخت و زمان قابل توجهی را در پروسه ساخت و ساز صرفه جویی نمود. زیرسازی بنا با ارتباط منعطف میان شبکه صلب سازه فضایی و درزهای فرم آزاد پوشش نما درهم تنیده شده است.

معماری آذربایجان

درزهای موجود در نما ناشی از پروسه منطقی سازی هندسه پیچیده، به صورت کاربردی، شکیل و زیبایی شناختی در این پروژه است.
فیبر شیشه ای بتن مسلح یا GFRC و فیبر شیشه ای پلی استر مسلح یا GFRP به عنوان متریال ایده آل برای پوشش این بنا به کار برده شده اند. زیرا این متریال ها (مواد) از خاصیت قدرتمند پلاستیکی یا انعطاف پذیری بالایی برخوردارند. و در عین حال پاسخگوی نیازهای بسیار متنوع کاربردی و چندگانه مرتبط با موقعیت های گوناگون در میدان، فضاهای سنتی ،نمای مدرن و درون ساختمان هستند.

معماری آذربایجان

در این ترکیب بندی معمارانه اگر سطوح را موسیقی فرض کنیم آنگاه درزهای مابین همانند ریتم موسیقی می باشد. مطالعات فراوانی بر روی هندسه سطوح صورت گرفته تا پنل ها به صورت هنری ، منطقی و ریاضی ارتباط خود را در امتداد ساختمان و محوطه به صورت پیوسته حفظ بنمایند.

معماری آذربایجان

این قطعات بر دگرگونی یکپارچه و جنبش ضمنی هندسه سیال خود تاکید می نمایند. و راه حل کاربردی برای مشکلات ساخت و ساز مثل تولید، جابجایی و سرهم بندی ارائه نمودند. و به مسائل تکنیکی از جمله حرکات موضعی ناشی از پیچش و انکسار، بارهای خارجی، تغییرات دمایی، زمین لرزه ، نیروی باد و سیار نیروهای وارده بر سازه پاسخگویی مناسب داشتند.

معماری آذربایجان

برای تاکید بر یکپارچگی ارتباط میان درون و بیرون بنا ، نورپردازی این مجموعه با ظرافت و زیبایی قابل ملاحظه ای مورد توجه قرار گرفته است.

معماری آذربایجان

استراتژی نورپردازی در شب و روز با هم تفاوت دارد. هنگام روز حجم ساختمان نور را منعکس می کند. و بر اساس حرکت خورشید و نقطه دید پرسپکتیو جلوه ی ساختمان مداوم در تغییر است.

معماری آذربایجان

استفاده از شیشه نیمه انعکاس دهنده به بیننده جلوه های جالب و متناوب کوتاه ارائه می هد. و نگاه را کنجکاوانه به دنبال خود می کشد بدون این که خط سیر روان درون ساختمان را برملا بسازد. در هنگام شب این خصیصه به نحوی استادانه توسط لوازم نورپردازی در زیر لایه های که سطوح داخلی را نسبت به سطوح بیرون کاملا متمایز می کند به کار برده شده است. و یک ترکیب بندی رسمی برای برنامه های دربرگیرنده آن ارائه می دهد. و قطعا پیوستگی میان درون و بیرون را نیز به خوبی حفظ می کند.

نقش این مرکز پیرامون چشم انداز وسیع فرهنگی که دارد با تحقیقات و مطالعات گسترده درباره زمینه و توپوگرافی سایت عجین شده است.

معماری آذربایجان

به کار بستن این ارتباط مشخص باعث شده این طراحی در زمینه خود به نحوی احسنت هم نشست گردد. و در مجموع امکان برگزاری مراسم متنوع فرهنگی را برای یک ملت به ارمغان آورد.